Η πτηνοτροφία στην Ελλάδα αποτελεί έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της αγροτικής οικονομίας και αντιπροσωπεύει σήμερα το 5% περίπου της συνολικής αξίας της αγροτικής παραγωγής. Αν και τα προβλήματα –κυρίως οικονομικής φύσεως– δεν λείπουν, οι προοπτικές του κλάδου μπορούν να αποδειχθούν σημαντικές. Αν, μάλιστα οι παραγωγοί και οι επιχειρήσεις του κλάδου στηριχθούν από την πολιτεία –τόσο στον τομέα της παραγωγής και της ελάφρυνσης του κόστους των εισροών όσο και στον τομέα της εξωστρέφειας–, τότε η ανάπτυξη θα είναι κάτι παραπάνω από βέβαιη.
Τα «σκήπτρα» της εγχώριας παραγωγής κοτόπουλου κρατά η Ήπειρος, με ποσοστό 45%, ακολουθεί η Στερεά Ελλάδα, με ποσοστό 27%, και έπονται η Μακεδονία και η Θράκη, με μερίδιο στην παραγωγή 18%.Η ετήσια παραγωγή κοτόπουλου στη χώρα μας ανέρχεται σε περίπου 200.000 τόνους. Τα τελευταία χρόνια, το ποσοστό αυτάρκειας έχει μειωθεί και αγγίζει το 75%, όταν το 2010 η ελληνική αυτάρκεια σε κρέας πουλερικών ξεπερνούσε το 82%. Την ίδια στιγμή, αύξηση σημειώνεται στις εισαγωγές, οι οποίες ετησίως κυμαίνονται στους 80.000 τόνους κοτόπουλων. Το μέγεθος των πτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων κυμαίνεται από 10.000 έως 40.000 κοτόπουλα, με τον μέσο όρο των εκτροφών να αγγίζει περίπου τα 20.000 κοτόπουλα.
Τα ελληνικά κοτόπουλα είτε διατίθενται στην αγορά χύμα, είτε συσκευασμένα έχουν σήμανση των διευθύνσεων κτηνιατρικής για το σφαγείο προέλευσής τους και την ημερομηνία παραγωγής τους. Τα εισαγόμενα κοτόπουλα και τα μέρη αυτών προορίζονται σε Εργαστήρια, στη μαζική εστίαση, στο catering και σε άλλες αγορές όπου τεμαχίζονται, αποστεώνονται, μεταποιούνται και διατίθενται στην αγορά ως ελληνικά, π.χ. γύρος, σουβλάκια, φιλέτο, ρολά, έτοιμα ψημένα και πολλά άλλα παρασκευάσματα.
Η διατροφή των πτηνών βασίζεται στη χορήγηση μίγματος, το οποίο περιέχει δημητριακούς καρπούς, σογιάλευρο, ηλιάλευρο, πίτυρα, φυτικά έλαια, ανόργανα συστατικά (μαρμαρόσκονη, φωσφορικά άλατα), βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, αμινοξέα κ.λπ. Η σύσταση του φυράματος πρέπει να είναι ισορροπημένη και σύμφωνα µε τις ανάγκες των πτηνών σε θρεπτικά συστατικά ανάλογα µε την ηλικία τους και το στάδιο ανάπτυξής τους. Κάθε υβρίδιο συνοδεύεται από οδηγό εκτροφής στον οποίο, πέρα από τα παραγωγικά του χαρακτηριστικά, αναφέρονται και οι απαιτήσεις του σε θρεπτικά συστατικά ανά ηλικία.
Το χορηγούµενο στα πτηνά μίγμα µπορεί να το προµηθεύεται ο ενδιαφερόµενος από τις εταιρείες παραγωγής ζωοτροφών είτε εξ ολοκλήρου, είτε ως συµπύκνωµα, το οποίο θα «αραιώνει» µε την απαιτούµενη ποσότητα δηµητριακών καρπών, σόγιας κ.λπ. Επίσης, µπορεί να προµηθεύεται µεµονωµένα τις απαιτούµενες πρώτες ύλες και να το παράγει µόνος του. Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις, πρέπει να τηρεί τα όσα ορίζονται από τον Καν. (ΕΚ) 183/2005 σχετικά µε την υγιεινή των ζωοτροφών και την ΚΥΑ 340668/2008 ΦΕΚ 2422/Β/2008, καθώς και να έχει λάβει τον απαιτούµενο κωδικό εγγραφής ή έγκρισης από τη ∆/νση Αγροτικής Οικονοµίας & Κτηνιατρικής.
Κατά τη διάρκεια της εκτροφής των ορνίθων, ο εκτροφέας, πέραν των άλλων, θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή και στα παρακάτω:
- Ποιότητα ζωικού κεφαλαίου: Τα πουλιά θα πρέπει να είναι ομοιόμορφα, ζωηρά και εμβολιασμένα µε τα απαιτούμενα εµβόλια, προερχόμενα από αξιόπιστο προμηθευτή.
- Εμβολιασμοί: Πρέπει να πραγματοποιούνται οι απαραίτητοι, κατά περίπτωση, εμβολιασμοί στον ενδεδειγμένο χρόνο, µε τον ενδεδειγμένο τρόπο και συχνότητα. Τα χρησιμοποιούμενα εµβόλια πρέπει να έχουν αποθηκευτεί σύμφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή και ο χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός να έχει ελεγχθεί και απολυμανθεί.
- Διατροφή: Οι χρησιμοποιούμενες ζωοτροφές θα πρέπει να είναι καλής ποιότητας από υγειονομικής άποψης και η σύνθεση του φυράματος ισορροπημένη και σύμφωνη µε τις ανάγκες των πτηνών σε θρεπτικά συστατικά.
- Συνθήκες εκτροφής: Οι συνθήκες που επικρατούν στην εκτροφή (φωτισμός, αερισμός, υγρασία) θα πρέπει να είναι αυτές που εξασφαλίζουν τη βέλτιστη έκπτυξη των γενετικών χαρακτηριστικών των πτηνών, σύμφωνα µε τον οδηγό εκτροφής του υβριδίου.
- Εξοπλισμός πτηνοτροφείου: Ο χρησιμοποιούμενος εξοπλισμός (ταΐστρες, ποτίστρες, ανεμιστήρες, σύστημα φωτισμού, συστήματα υδρόψυξης κ.λπ.) θα πρέπει να είναι επαρκής σε αριθμό, να διατηρείται καθαρός και να λειτουργεί σύμφωνα µε τις προδιαγραφές του κατασκευαστή του.
- Τήρηση μέτρων υγιεινής: Θα πρέπει να τηρούνται όλα τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής (μυοκτονίες, απολυμάνσεις, απεντομώσεις, αποφυγή σημείων μολύνσεων – στάσιµα νερά κ.λπ.) στον χώρο εκτροφής, παρασκευής ζωοτροφών και γενικά σε όλους τους χώρους της εκμετάλλευσης.
- Ημερήσια απομάκρυνση απωλειών.
- Επιθεωρήσεις: Τόσο το ζωικό κεφάλαιο όσο και ο μηχανολογικός εξοπλισμός θα πρέπει να επιθεωρούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα. με τον τρόπο αυτόν, μπορεί να αποφευχθεί α) σπατάλη τροφών λόγω µη σωστής λειτουργίας του συστήματος ταΐσματος, β) έλλειψη νερού ή διαρροές λόγω µη σωστής λειτουργίας της τροφοδοσίας του πτηνοτροφείου µε νερό και γ) να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν εγκαίρως μολυσματικές ασθένειες.
Eπιμέλεια: Ελένη Σταύρου, Κυριάκος Λάμπρου, Τµήµα Παμφάγων και Φυτοφάγων Μονογαστρικών, Γουνοφόρων Ζώων και Λοιπών Χερσαίων Οργανισμών, ∆/νση ∆ιαχείρισης Ζωικών Γενετικών Πόρων και Συστηµάτων Εκτροφής Ζώων του ΥΠΑΑΤ